Grote vervuilers in het nauw door schadeclaims van overheid en burgers
Chemiebedrijf 3M is door de Nederlandse overheid aansprakelijk gesteld voor PFAS-schade veroorzaakt door het bedrijf in de Westerschelde. Naast de kosten van Rijkswaterstaat in verband met onderzoek, het afvoeren van verontreinigde grond en de economische schade van vissers en recreatiebedrijven wordt ook vergoeding van ‘ecologische schade’ geclaimd. De omvang van de schade wordt de komende jaren in kaart gebracht. Ook Chemours in Dordrecht ligt ernstig onder vuur vanwege forse vervuiling van de omgeving.
Dat 3M nu door de Nederlandse Staat ter verantwoording wordt geroepen, heeft te maken met een uitspraak van de rechtbank in België van vorige maand. 3M, gevestigd nabij de haven van Antwerpen, moet een schadevergoeding betalen aan een Belgisch gezin dat in de buurt van de fabriek woont nadat PFAS-waarden van meer dan 100 keer de toegestane waarde in hun bloed werden gevonden. Dit is de eerste veroordeling van 3M voor PFAS-schade. Maar waarschijnlijk niet de laatste.
PFAS: Giftige Stoffen
PFAS is een verzamelnaam voor giftige chemicaliën die niet van nature afbreekbaar zijn en onder meer worden gebruikt in schoonmaakmiddelen, pannen en cosmetica. Door de uitstoot van deze gifstoffen komen ze terecht in het milieu, voedsel en drinkwater en zo ook in het menselijk lichaam. Hier zijn gezondheidsrisico’s aan verbonden. Het immuunsysteem kan worden aangetast, de vruchtbaarheid kan worden verminderd en hormonen kunnen worden verstoord. De precieze gevolgen van PFAS-vervuiling wordt nog onderzocht.
Andere grote vervuilers
Goed nieuws dus dat de overheid PFAS-vervuiler 3M ter verantwoording roept. Ook andere grote vervuilers liggen onder vuur, zoals Chemours in Dordrecht en Tata Steel in IJmuiden. Tegen deze bedrijven lopen rechtszaken vanwege langdurige ernstige vervuiling die grote invloed heeft om het milieu en de omwonenden. Ook bij Chemours speelt het risico op blootstelling aan te veel PFAS een rol. Deze stoffen zullen duizenden jaren schade blijven aanrichten, die ook toekomstige generaties zullen treffen. Chemours is al aansprakelijk gesteld door omliggende gemeenten voor de milieuschade en de kosten die met het herstellen ervan gepaard gaan.
Collectieve schadeclaim
Bedrijven als 3M en Chemours kunnen hoogstwaarschijnlijk meerdere en grotere claims van burgers uit Nederland tegemoet zien. Het Nederlandse recht staat het instellen van collectieve schadeclaims toe namens een grote groep slachtoffers als er voldoende vergelijkbare feiten zijn en de gevolgen van de vervuiling voldoende vaststaan. Tegen Tata Steel is zo’n collectieve rechtszaak al gestart, meerdere omwonenden van de staalfabriek doen mee aan een collectieve actie tegen de staalfabrikant.
Schade voorkomen
De tijd dat bedrijven onbeperkt afval kunnen lozen zonder daarvan de gevolgen te ondervinden lijkt definitief voorbij. Hopelijk leidt dat ertoe dat er snel verbeteringen worden doorgevoerd, waardoor de schade voor omgeving en omwonenden van fabrieken zoveel mogelijk wordt voorkomen.
